اثر غوطه وری در آب خنک بر زمان واماندگی، لاکتات و شاخص های الکترولیتی خون مردان تمرین نکرده متعاقب یک تمرین وامانده ساز در گرما

فشارهای محیطی به ویژه دمای هوا تاثیر چشمگیری بر پاسخ¬های فیزیولوژیکی انسان نسبت به فعالیت بدنی دارند [1]. گزارشات حاکی است که درجه حرارت بالای بدن عامل محدود کننده اصلی در فعالیت¬های طولانی مدت است [?]. پژوهش¬ها نشان داده¬اند که فعالیت¬های جسمانی به¬ویژه فعالیت¬های استقامتی در شرایط محیطی گرم منجر به افزایش دمای داخلی (مرکزی) و افزایش درجه حرارت بدن می¬شود [3]. فعالیت بدنی در هوای گرم باعث می¬شود که مرکز تنظیم دمای بدن به دستگاه قلبی – عروقی دستور دهد تا خون بیشتری را جهت خنک سازی به طرف پوست بفرستد. از این رو، نیازهای دستگاه قلبی _ عروقی که مربوط به فعالیت بدنی و نیازهای مربوط به تنظیم دما به سود دفع گرمای خون، باهم به رقابت می¬پردازند [4]. در اثر توزیع مجدد خون به پوست، خون بازگشتی به قلب کاسته می¬شود و در نتیجه حجم پایان دیاستولی و برون ده قلب کاهش می¬یابد و متعاقبا خون کمتری به عضلات می¬رسد که محدود شدن ظرفیت استقامتی حاصل آن است [?]. همچنین کاهش جریان خون به عضلات، باعث می¬شود گلیکوژن بیشتری در دستگاه بی¬هوازی مصرف شود و در نهایت تخلیه سریع¬تر منابع گلیکوژنی و تولید اسید لاکتیک بیشتر را در عضلات در پی دارد [?]. از سوی دیگر، فعالیت در هوای گرم باعث تعریق بیشتر می¬شود که به دنبال آن مجاری غدد عرق زمان کافی را برای باز جذب سدیم و کلر نداشته و در نتیجه میزان دفع الکترولیت¬ها افزایش می¬یابد. این امر موجب برهم خوردن تعادل الکترولیت¬های بدن می¬شود [? ،?]. در این راستا، جنتی جنز و همکاران )????) نشان دادند که ورزش در محیط گرم موجب افزایش غلظت لاکتات و تخلیه سریعتر گلیکوژن می¬شود [6]. پارکین و همکاران (1???) نیز تخلیه گلیکوژن را علت اصلی خستگی در گرما تشخیص دادند [7]. همچنین شیرفتس و همکاران (????) نشان دادند که فعالیت بدنی در هوای گرم باعث از دست دادن بیشتر آب و الکترولیت¬ها مخصوصا سدیم می¬شود [8]. از دست دادن آب باعث افت عملکرد می¬شود، و کاهش الکترولیت¬ها گرفتگی عضلات و خستگی را به دنبال دارد [5]. اثر گرما بر فعالیت بدنی اساسا بستگی به دمای محیط، رطوبت، توانایی ورزشکار جهت تنظیم دمای مرکزی، شدت و مدت فعالیت دارد [6]. به عنوان مثال اگر میزان تعریق شامل از دست دادن 5/1 تا 2 درصد آب بدن باشد اثر مخربی بر عملکرد دارد. همچنین، این میزان تعریق باعث از دست رفتن مقادیر زیادی از الکترولیت¬های بدن می¬شود که این نیز به نوبه¬ی خود آسیب عضلانی را در پی دارد. عموما افزایش غیر عادی دمای بدن عملکردهای مختلف بدنی را مختل می سازد [8، 7، 2، 1]. سازوکارهای فیزیولوژیک خستگی ناشی از گرما گوناگون هستند. نایبو (2001) ادعا کرده است که بسته به شرایط، سازوکارهای محیطی و مرکزی نقش بیشتر یا کمتری را در خستگی ناشی از گرما ایفا می¬کنند [9]. امروزه بسیاری از ورزشکاران جهت مقابله با استرس گرمایی و کاهش عملکرد در هوای گرم از روشی به نام پیش خنک¬سازی استفاده می¬کنند. گرچه مطالعات فراوانی تأثیر مثبت پیش خنک سازی را نشان داده¬اند اما هنوز به صورت قطعی نمی¬توان به اثر بخشی پیش خنک سازی صحه گذاشت. اما این روشی سریع برای بهبود عملکرد ورزشی در گرما است که اساس این کار تأخیر در زمان رسیدن به مرز بحرانی دمای مرکزی می باشد [9،10]. لذا می توان گفت پیش خنک سازی می تواند از طریق افزایش ذخیره ی گرمایی و تأخیر در روندی که موجب از هم پاشیدگی سازوکار گرمایی در بدن می گردد، [12، 11]؛ همچنین از طریق کاهش دگرگونی های ادراکی و بهبود توانایی¬های سوخت و سازی و سازوکارهای وابسته به گرما و بارهای عصبی –عضلانی به عملکرد ورزشی کمک کند [13،14].